Στρογγυλό
τραπέζι / συζήτηση με θέμα: «Προοπτικές της καλλιτεχνικής
φωτογραφίας στην Ελλάδα - Ελπίδες και πραγματικότητα»
22 Οκτωβρίου 2005 CAPSIS HOTEL (Θεσσαλονίκη)
Πρωτοβουλία /Διοργάνωση: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης
...Στο
πάνελ της συζήτησης συμμετείχαν: O Γενικός Γραμματέας του
Υπουργείου Πολιτισμού κ. Χρήστος Ζαχόπουλος, ο Καλλιτεχνικός
Διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και του Φωτογραφικού
Κέντρου Σκοπέλου κ. Βαγγέλης Ιωακειμίδης, ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής
του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης κ. Βασίλης Καρκατσέλης
και o Καλλιτεχνικός Διευθυντής του «Μήνα Φωτογραφίας» κ. Σταύρος
Μωρεσόπουλος.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Γιώργος Τσάρας (Κρατικό
Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης), ο Ηλίας Μυκονιάτης (Κέντρο Σύγχρονης
Τέχνης), ο Βύρωνας Μιχαηλίδης (Κρατική Ορχήστρας Θεσσαλονίκης),
ο Μηνάς Σαμαντζίδης (Οργανισμός Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού
-Γραφείο Θεσσαλονίκης), καθώς επίσης εκπρόσωποι άλλων φορέων,
εκδότες περιοδικών και πλήθος φίλων της φωτογραφίας.
Την ημερίδα χαιρέτησαν ο κ. Τάκης Τζήμας, εκδότης του περιοδικού
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ και πραγματικός οικοδεσπότης της ημερίδας και ο κ.Σταύρος
Καλαφάτης, Βουλευτής Θεσσαλονίκης της ΝΔ, οι οποίοι και βοήθησαν
έμπρακτα για την πραγματοποίηση αυτής της συνάντησης.
Ήταν η πρώτη φορά που εκπρόσωπος αυτής της κυβέρνησης κλήθηκε
να παραθέσει τις θέσεις του για την καλλιτεχνική φωτογραφία,
η οποία ως τέχνη που βρισκόταν και βρίσκεται –εκτός εξαιρέσεων-
έξω από την αγορά, σπανίως απασχόλησε το κράτος τόσο σοβαρά όσο
οι άλλες τέχνες. Περίπου θεωρείται αυτονόητο ότι ο «άδολος» καλλιτέχνης
φωτογράφος θα πρέπει να χρηματοδοτεί την παραγωγή του έργου του
ο ίδιος, εξασκώντας κάποιο άλλο σχετικό ή –τις περισσότερες φορές-
άσχετο επάγγελμα! Ποτέ δεν ενισχύθηκε με αναθέσεις και αγορές
έργων του για τη διακόσμηση δημοσίων κτηρίων ή τον εμπλουτισμό
των συλλογών των Μουσείων (που γίνεται σχεδόν αποκλειστικά με
δωρεές).
Κάποιοι ομιλητές, από την ασφάλεια που τους παρείχε η θέση τους,
διατύπωσαν με ευκολία «πολιτικώς ορθές» απόψεις, άλλοι απλά
γκρίνιαξαν -σε κάποια σημεία μάλιστα με έντονο τρόπο-, με αποτέλεσμα
να
μη λείψουν και οι παρεξηγήσεις. Σημαντικές ήταν και οι παρεμβάσεις
από το κοινό.
Ο κ. Ζαχόπουλος παρέθεσε μια σειρά από θέσεις και δράσεις που
προγραμμάτισε η κυβέρνηση για το άμεσο μέλλον και αντιμετώπισε
με ειλικρίνεια και χιούμορ κάποιες φορές, σίγουρα όμως χωρίς
«πολιτικάντικο» τρόπο τους ομιλητές και το κοινό.
Λύσεις -φυσικά- δε βρέθηκαν άμεσα. Πολλές υποσχέσεις δόθηκαν.
Κάποιοι είπαν «έλα μωρέ, μία από τα ίδια». Το σίγουρο κέρδος
όμως από την ημερίδα είναι το συμπέρασμα ότι η καλλιτεχνική
φωτογραφία στην Ελλάδα υπάρχει και έδωσε το στίγμα της - ελπίζουμε
ότι το
Υπουργείο το σημείωσε στο χάρτη - και ότι η συζήτηση για τα
προβλήματα που αντιμετωπίζει άρχισε.
(Στην συνέχεια παρατίθενται μικρά αποσπάσματα από τις ομιλίες
των συμμετεχόντων)
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ
...Είναι ιδιαίτερα θετικές λοιπόν τέτοιες πρωτοβουλίες όπως η
σημερινή, που λαμβάνει το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης,
δημιουργώντας
αφενός τις προϋποθέσεις ενός γόνιμου διαλόγου, παρέχοντας παράλληλα
τη δυνατότητα να διαμορφωθούν πολιτικές που θα ενισχύσουν το
χώρο της φωτογραφίας, αλλά και το ρόλο της Θεσσαλονίκης στο
ευρύτερο πολιτισμικό περιβάλλον. Και αυτό το τελευταίο στοιχείο
που σας αναφέρω νομίζω ότι είναι και το διακύβευμα αυτού του
πολύ σημαντικού διαλόγου που ανοίγει σήμερα, δηλαδή το πώς
θα μπορέσουμε να συνδυάσουμε την ανάδειξη, την προώθηση, την
ενίσχυση της καλλιτεχνικής φωτογραφίας, με την παράλληλη ενίσχυση
του ρόλου της Θεσσαλονίκης, έναν ρόλο που παραδοσιακά διατηρεί
εδώ και πολλά χρόνια, αλλά που θα πρέπει κατά την άποψή μου,
από πολιτικής πλευράς βλέποντας τα πράγματα, να το αναδείξουμε
αυτό το στοιχείο ως ένα ανταγωνιστικό σε εισαγωγικά πλεονέκτημα
της περιοχής μας, σε σχέση με όλες τις άλλες περιοχές και τις
πόλεις στο ευρύτερο περιβάλλον της ΝΑ Ευρώπης. Και νομίζω ότι
αυτό είναι το στοίχημα που καλούμαστε να κερδίσουμε.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ
...Αντίθετα με μια διαδεδομένη ιδέα, η φωτογραφία δεν είναι μια
λαϊκή τέχνη. Το γεγονός ότι όλοι μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν,
δημιουργεί συχνά έναν τοίχο για την κατανόησή της σαν καλλιτεχνική
χρήση. Η διφορούμενη έννοια για τη φωτογραφία, η οποία βγαίνει
από τη σχέση οικειότητας που συντηρεί με την πραγματικότητα
και η αναγνώριση στην ιστορία της σημαντικών έργων, μας υποχρεώνουν
από τη μια πλευρά να τη διαχωρίσουμε από οποιαδήποτε άλλη αναπαράσταση
και από την άλλη να διαχωρίζουμε την συγγραφική ή δημιουργική
φωτογραφία από τη φωτογραφία εικονογράφησης… Ένα από τα μεγάλα
ερωτήματα του φωτογράφου είναι να διαπραγματευτεί ταυτόχρονα
δύο κόσμους. Τον κόσμο της πραγματικότητας, το banal που τον
περιβάλλει και τον υποκειμενικό κόσμο της δημιουργίας του.
Αυτή η διαμάχη μπορεί να μετατραπεί σε πηγή αστάθειας μέσα
στη φωτογραφική πράξη. Σε περιόδους ανασφάλειας ο φωτογράφος
μπορεί να εγκλωβιστεί στην εκλογή μεταξύ δύο δυνατοτήτων: Της
φωτογραφίας σαν παράθυρο, ένα άνοιγμα στον κόσμο, απομονώνοντας
την υποκειμενικότητα και της φωτογραφίας σαν καθρέφτη, γυρισμός
στον εαυτό του, μη λαμβάνοντας υπόψη τον κόσμο. Καταλαβαίνουμε
εύκολα ότι το βασικό πρόβλημα για τον δημιουργό φωτογράφο,
τον συγγραφέα δηλαδή και έξω από κάθε εμπορική δέσμευση, δεν
είναι τόσο τί να φωτογραφήσει, ούτε πώς να φωτογραφήσει, αλλά
μάλλον γιατί να φωτογραφήσει. Διότι η φωτογραφική πράξη εγκλείει
μια στάση σε σχέση με το πραγματικό...
ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΑΧΟΠΟΥΛΟΣ
...Ως υπουργείο ενθαρρύνουμε την επικοινωνία και τη συνεργασία
μεταξύ των διαφόρων φορέων που υπηρετούν τις διάφορες τέχνες
κυρίως επειδή υπάρχει ευρύ περιθώριο συνέργιας, συνύπαρξης
των τεχνών σε ενιαίες εκδηλώσεις...
...Σε ότι αφορά τους θεσμούς και τις διοργανώσεις αναφέρθηκε
η Φωτοσυγκυρία, ο Μήνας Φωτογραφίας, η Photovision που είναι
επαγγελματική
ανά διετία και εδώ έχουμε να ανακοινώσουμε και εξαγγέλθηκε νομίζω,
την Biennale εικαστικών με φορέα το κρατικό Μουσείο Σύγχρονης
Τέχνης, η οποία σαφώς θα στεγάσει και εκθέσεις φωτογραφίας.
...Τελευταία αφήνω την Υφανέτ η οποία είναι μια υπόθεση που συζητιέται
εδώ και δεκαετίες στη Θεσσαλονίκη. Εκτιμούμε ότι είμαστε σε ένα
πολύ ώριμο στάδιο να προχωρήσουμε μέσα στο 2006 στην ένταξη αυτού
του έργου στο 3ο κοινοτικό πλαίσιο στήριξης σε ότι αφορά την
αγορά του κτιρίου...
Ότι αφορά τη χρηματοδότηση υπάρχει βέβαια η κρατική χρηματοδότηση
φορέων και εκδηλώσεων που είναι από το Υπουργείο πολιτισμού αλλά
και από άλλα υπουργεία όπως το Μακεδονίας Θράκης και τρίτα υπουργεία.
Υπάρχουν οι προγραμματικές συμβάσεις που έχει συνάψει το Υπουργείο
πολιτισμού με διάφορους δήμους οι οποίοι διατηρούν εργαστήρια
φωτογραφίας...
...Τώρα το Υπουργείο Πολιτισμού ... ετοιμάζει ένα νομοσχέδιο
το οποίο αφορά τις χορηγίες και τη δυνατότητα φορολογικών απαλλαγών
σε
σχέση με τις χορηγίες για να ενθαρρυνθεί ο ιδιωτικός τομέας να
επενδύσει στον πολιτισμό.
...Υπάρχει ο μεγάλος κόμβος του Υπουργείου Πολιτισμού το Cultureguide,
υπάρχουν εκθέσεις - είχαν οργανωθεί στο εξωτερικό, μπορούν να
σχεδιαστούν και να οργανωθούν και τώρα...
... Ο πολιτισμός δεν είναι μια έννοια αποκλειστικής αρμοδιότητας
- ευτυχώς - του Υπουργείου αλλά και υπόθεση όλων των Ελλήνων.
Οι άνθρωποι δημιουργούν, η τεχνική που συμβαδίζει με τις τέχνες
εξελίσσεται και με την ιδιωτική πρωτοβουλία ...στηρίζεται πολύ
σε ιδιωτικά κεφάλαια, ...Αυτό το οποίο επιδιώκουμε ... είναι
να γίνει ένας εθνικός πολιτισμικός ιστός δηλαδή όλοι αυτοί οι
μικροί
φορείς
- που κάποιοι είναι κρατικοί άλλοι είναι ιδιωτικοί, ομάδες πολιτών,
σύλλογοι κλπ, που έχουν να ψηφιοποιήσουν ή ψηφιοποιούν ήδη ένα
πλούσιο υλικό, να μπορέσουν να βρεθούν σε αυτόν τον εθνικό πολιτιστικό
ιστό ο οποίος να είναι προσπελάσιμος και ο πλούτος που θα δημιουργηθεί
από και για τον κάθε ενδιαφερόμενο.
... Πρότεινα την ιδέα της πολιτισμικής Εγνατίας. Οι δρόμοι δεν
κουβαλούν μόνο ανθρώπους και οχήματα κουβαλούν και συνήθειες,
ιδέες, προϊόντα τέχνης, γενικά μια κουλτούρα. Η Εγνατία είναι
μια αρχαία οδός με τους κάθετους άξονες επικοινωνίας με τα Βαλκάνια
και με την Κεντρική Ευρώπη... Η Εγνατία της παιδείας που αρχίζει
με το Ιόνιο πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Πανεπιστήμιο
Δυτικής Μακεδονίας, τα τρία Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, το
Πανεπιστήμιο της Θράκης μαζί με τα ΤΕΙ που υπάρχουν - όλα αυτά
μπορούν να προβληθούν μέσω του κατάλληλου πληροφοριακού υλικού
(σταθμοί πληροφόρησης) σχετικά με τις εκδηλώσεις και τα κέντρα
πολιτισμού που υπάρχουν, ταυτόχρονα με μικρές εκθέσεις...
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΡΚΑΤΣΕΛΗΣ
...Θα θέλαμε να φύγουμε από εδώ με την κατανόηση ότι το Υπουργείο
Πολιτισμού, η κοινωνία, αλλά και οι άλλοι φωτογράφοι πρέπει
να αλλάξουν στάση - επιτέλους - απέναντι σε αυτή τη μερίδα
των δημιουργών της φωτογραφίας που ασχολούνται αποκλειστικά
με
την καλλιτεχνική φωτογραφία. Να τους αντιμετωπίσουν, όπως ακριβώς
ένα ζωγράφο, που εργάζεται ώρες πάνω στο έργο του, (το ίδιο
κάνουμε και εμείς), ένα γλύπτη, ή ακόμα και ένα μουσικό ορχήστρας,
που χτυπάει το οχτάωρο του στις πρόβες.
Είμαστε κοντά στις άλλες τέχνες, γιατί πιστεύουμε στη διάδραση
των τεχνών, θέλουμε η φωτογραφία να μπλέξει με το χορό, το θέατρο
ή τη μουσική, θέλουμε γιατί πιστεύουμε ότι κάτι έχουμε να προσφέρουμε
και εμείς σ’ αυτές, κυρίως όμως γιατί κάτι έχουμε να πάρουμε
κι εμείς από αυτές για να εξελίξουμε το μέσον μας, για να εξελιχθούμε
οι ίδιοι.
Και τι είναι αυτό που εισπράττουμε από αυτή τη συνύπαρξη; Ότι
για το Υπουργείο Πολιτισμού, για τους ίδιους τους καλλιτέχνες
αλλά και για την κοινωνία, ο χορευτής, ο μουσικός, ή ο ηθοποιός
πρέπει να πληρώνεται για όσο καιρό κάνει πρόβες, ο φωτογράφος,
όχι. Ο χορευτής, ο μουσικός ή ο ηθοποιός είναι επαγγελματίες,
ενώ ο φωτογράφος, δήθεν όχι! Αυτοί έχουν να ζήσουν οικογένεια,
ενώ ο φωτογράφος όχι!
Αυτή η αντίληψη θέλουμε και σας ζητάμε να αλλάξει και για να
αλλάξει πρέπει πρώτα να αλλάξει ως συνείδηση στους συναδέλφους
φωτογράφους και στο Υπουργείο Πολιτισμού. Να αλλάξουμε μέσα μας
τον τρόπο που διαχωρίζουμε τους φωτογράφους με βάση τον τρόπο
που αντιμετωπίζουν οι ίδιοι την καλλιτεχνική φωτογραφία. ¶λλο
ο επαγγελματίας (με ότι σημαίνει), άλλο ο φωτογράφος του σαββατοκύριακου
ή ο ερασιτέχνης (ανεξαρτήτως του όγκου παραγωγής) και άλλο ο
δημιουργός ( άσχετα με κριτήρια αποδοχής, πρωτοπορίας κ.τ.λ.)...
Διαβάστε ένα σχόλιο του fotoart
