O
John Herscel είναι μάλλον ο τελευταίος πανεπιστήμονας,
ο ιδανικός αναγεννησιακός άνθρωπος, ακατάλληλος
για
τη βιομηχανική εποχή. Έβαλε το χέρι του και το μυαλό
του στις
περισσότερες αρχικές μεθόδους της φωτογραφίας και
δεν καταχώρησε ούτε μια ‘πατέντα’, σε αντίθεση με τον
φίλο
του Talbot
που μέσα στον πυρετό του ανταγωνισμού, καταχωρούσε
ως δικές του ευρεσιτεχνίες, τις ιδέες άλλων. Θα μπορούσε
να τα έχει κάνει όλα όσα χρειάζονταν για την εφεύρεση
της φωτογραφίας μόνος
του, αλλά αυτός ο πολυτάλαντος " sportsman " των επιστημών, την χρειάζονταν μάλλον λιγότερο από όλους τους άλλους πρωτοπόρους
της φωτογραφίας, καθώς ανάμεσα στα πολλά ταλέντα
του περιλαμβάνονταν και το πολύ καλό σχέδιο. Η ενασχόληση
του με την επιστήμη
και τις τέχνες ήταν ολόκληρη η ζωή του.
Ο John ήταν γιος του διάσημου αστρονόμου William Herschel
που είχε μια εξίσου συναρπαστική ζωή. Ο William
γεννήθηκε σε οικογένεια μουσικών και σπούδασε και
ο ίδιος μουσική παίζοντας όμποε στην οικογενειακή μπάντα στο Αννόβερο της
Γερμανίας.
Πολιτικές αναταραχές τον ανάγκασαν να μεταναστεύσει στην Αγγλία όπου και
έζησε αρκετά χρόνια σαν μουσικός εκκλησιαστικού
οργάνου και καθηγητής μουσικής. Η ενασχόληση
του με την αστρονομία ξεκίνησε τυχαία όταν έπεσε στα χέρια του το βιβλίο
του Ferguson 'Astronomy'. Η αστρονομία του έγινε
εμμονή και αυτό που τον έκανε να
ξεχωρίσει και να γίνει σύντομα μέλος της βασιλικής ένωσης επιστημών και
αναγνωρισμένος επιστήμονας, ήταν τα καταπληκτικά
τηλεσκόπια που κατασκεύαζε
με δικά του σχέδια και επίβλεψη. Κατέγραψε τα
περισσότερα ουράνια σωμάτα που κατέγραψε ποτέ
αστρονόμος, από τη γέννηση της αστρονομίας.
Σε αυτό το κλίμα μεγάλωσε ο μικρός John που σπούδασε
μαθηματικά και αστρονομία στο Eton και στο στο
St John στο Cambridge. Τα πρώτα του χρόνια συνέχισε
το
έργο του πατέρα του, βελτιώνοντας της παρατηρήσεις του.
Από νωρίς
ξεχώρισε για το κοφτερό μυαλό του και τις ευρύτατες γνώσεις του σε πολλούς
επιστημονικούς τομείς. Κατά την διάρκεια των σπουδών του έγιναν φίλοι
με τον Charles Babbage,
έναν σπουδαίο μαθηματικό και μηχανικό, που πρώτος είχε την ιδέα μια μηχανής,
αντίστοιχης των σημερινών υπολογιστών. Οι δύο τους μαζί με τον George
Peacock ένα επίσης
σπουδαίο μαθηματικό και συμφοιτητή τους στο Cambridge, ίδρυσαν την Analytical
Society που σκοπό της είχε την μεταρρύθμιση της αγγλικής επιστήμης, ώστε
να ακολουθήσει τις νέες επιστημονικές ιδέες σε όλους τους τομείς.
Μια από τις
πρώτες τους κινήσεις
ήταν να μεταφράσουν από τα γαλλικά, πρωτοποριακά μαθηματικά συγγράμματα,
μιας και η Γαλλία είχε πολύ σπουδαίους μαθηματικούς εκείνη την εποχή.
Ανάμεσα στα
άλλα πρωτοστάτησαν ώστε να αποκτήσει το Cambridge ένα
δικό του ισχυρό τηλεσκόπιο. Η επικοινωνία του με όλους τους σημαντικούς
επιστήμονες του καιρού του στην Ευρώπη και οι καινούργιες ιδέες του σε
πολλούς επιστημονικούς
τομείς, τον κάνουν αδιαφιλονίκητο αρχηγό μιας ανανεωτικής τάσης στους
Αγγλικούς και ευρωπαϊκούς επιστημονικούς κύκλους του 19ου αιώνα.
Το 1833 του δόθηκε η ευκαιρία για ένα επιστημονικό ταξίδι
στην νότιο Αφρική, για να κάνει ορισμένες αστρονομικές
παρατηρήσεις.
Η εργασία του για 5 χρόνια
έξω από
το αυστηρό πλαίσιο
της Αγγλίας τον έκαναν να θυμάται αυτά τα χρόνια σαν τα καλύτερα της
ζωής του. Εκτός από το να συμπληρώσει το έργο του πατέρα του έκανε
και πάμπολλες
δικές
του ανακαλύψεις που σήμαναν συνεχείς βραβεύσεις και παγκόσμια αναγνώριση.
Τον ενδιέφερε κάθε καινούργια επιστημονική ανακάλυψη και θεωρία. Στο
Κέιπ Τάουν τον
επισκέπτεται ο νεαρός Δαρβίνος και βρίσκει στο πρόσωπο του Herschel
έναν καθοδηγητή και ένα σημαντικό στήριγμα στην
θεωρία του για την εξέλιξη των ειδών. Την
ίδια εποχή ο Herschel σχολιάζει
τις γεωλογικές ανακαλύψεις του Charles Lyell,
που
οδηγούσαν σε χρονολόγηση της γης που καμία σχέση
δεν είχαν με τα κείμενα
της βίβλου “…
σε μια τέτοια έρευνα δεν πρέπει κανείς να φοβάται ούτε να διστάζει
γιατί για την ψυχή των δειλών και των διστακτικών
μια τέτοια αναζήτηση είναι
άχρηστη”.
Το 1838 επιστρέφει στην Αγγλία όπου γνωρίζεται με τον Talbot που ήδη
έχει αρχίσει τους φωτογραφικούς του πειραματισμούς και του λύνει
το πρόβλημα της στερέωσης
των εικόνων προτείνοντας του να χρησιμοποιήσει θειοθειικό νάτριο αντί
χλωριούχο
νάτριο που χρησιμοποιούσε μέχρι τότε. Την ίδια λύση δίνει και στον
Daguerre, για τη στερέωση των δικών του φωτογραφιών, με ένα γράμμα
του το 1839. Βαπτίζει ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
την καινούργια
ανακάλυψη από τις ελληνικές λέξεις ΦΩΣ και ΓΡΑΦΗ. Προτείνει τις λέξεις
ΑΡΝΗΤΙΚΟ και ΘΕΤΙΚΟ στον Talbot για τα αρνητικά και τις εκτυπώσεις
του. Εντυπωσιάζεται
με τις Δαγκεροτυπίες και γράφει σε ένα γράμμα του από το Παρίσι “…οι
εικόνες του κυρίου Daguerre είναι πολύ εντυπωσιακές, μπροστά τους τα
αποτελέσματα
του Talbot δεν είναι παρά μερικά μουτζουρωμένα χαρτιά, η διαφορά τους
είναι ίδια
με τη διαφορά που έχουν ο ήλιος και το φεγγάρι”. Παρόλα αυτά δεν πιστεύει
τη μέθοδο του Daguerre με το μοναδικό αντίτυπο και έτσι προσπαθεί για
την βελτίωση
της μεθόδου του Talbot με την δυνατότητα αναπαραγωγής πολλών και φτηνών
αντιγράφων
και επιφέρει πολλές βελτιώσεις. Είναι ο πρώτος που χρησιμοποιεί γυάλινο
αρνητικό και πρώτος που φωτογραφίζει με τηλεσκόπιο. Πειραματίζεται
συνεχώς και εφευρίσκει
την κυανοτυπία αναζητώντας μια φθηνή μέθοδο αναπαραγωγής των άπειρων
σημειώσεων και των σχεδίων του. Οι πειραματισμοί του με τα άλατα του
σιδήρου τον οδηγούν
στην
ανακάλυψη της καλλιτυπίας και της Van Dyke brown print που την ονομάζει
έτσι επειδή οι
καφετί τόνοι της έμοιαζαν με τα χρώματα στους πίνακες του Φλαμανδού
ζωγράφου. Εφευρίσκει μια ξεχασμένη σήμερα μέθοδο, την ανθητυπία, που
στηρίζεται στις
φωτοευαίσθητες χρωστικές διαφόρων κοινών φυτών και λουλουδιών και προτείνει
στην βοτανολόγο Anna Atkins
να χρησιμοποιήσει την κυανοτυπία για την καταγραφή
των βοτάνων του βιβλίου της. Του πρώτου βιβλίου με φωτογραφίες στην
ιστορία. Αυτή η μικρή βιογραφία είναι μια ελάχιστη περιγραφή της προσφοράς
του Herschel
στην επιστήμη και στην φωτογραφία. Αν μπορούσα να διαλέξω κάποιον να
ονομάσω πατέρα της φωτογραφίας, θα ονόμαζα χωρίς κανένα δισταγμό αυτόν.
